Zati Sungur

10 Mart 1898 tarihinde Bursa'da doğan Zati Sungur'un sihirbazlık sanatına merakı
ilkokul yıllarında başlar; çok küçük yaşlarda kartondan yaka ve manşet kesip kendisine
bir sihirbaz kostümü oluşturur ve fasulye taneleri ile mahalle arkadaşlarına sihirbazlık
oyunları sunar. Bu yeteneği ve bilgisi zamanla gelişir, hem evde hem de giriş sınavını
birincilikle kazandığı deniz astsubay okulundaki arkadaşlarına el becerisine dayalı küçük
oyunları sunmaya devam eder. İstanbul'daki Deniz Gedikli Okulu'nun Makine Bölümü'nde
okurken, I. Dünya Savaşı sırasında 1916 yılında, denizaltı stajı için Almanya'ya gönderilir.

Savaştan sonra Almanya'nın Türkiye ile bağlantısı kesilince orada kalır, önce ortopedi
atölyelerinde sonra da Köln'deki Humboldt makina fabrikasında çalışır, bu arada
sihirbazlığa olan ilgisi artmıştır, sürekli bu konuda kitaplar okumaya, başka sanatçıları
izlemeye ve gösteriler yapmaya başlar. Bir süre sonra profesyonel bir illüzyonist olarak
çalışmaya başlar, 1920'de Berlin WinterGarten'deki gösterisi ile büyük üne kavuşur.
Bir grup sanatçıyla birlikte turneye çıkar; Fransa, İtalya, İspanya, Kuzey Amerika ve
sonra da 1922 yılında Güney Amerika'ya gider. Orada kendi kadrosunu oluşturup, iki
saat süren gösterisi, yaklaşık 10-12 yardımcısı ve iki kamyonu dolduracak miktarda zengin
malzeme ile Güney Amerika'nın değişik ülkelerinde, Şili, Paraguay, Brezilya ve Arjantin'de
sahneye çıkar. Önce Kont Sati Von Richmond sonra da Zati Bey adı ile büyük ün kazanır.
1924 yılından itibaren geliştirmeye başladığı "İnce Model Kız Kesme" oyununa son
şeklini 1930'da verir; bu, sihirbazlık sanatına dünya çapındaki bir katkısı olacaktır. Zati Sungur'un gösterisinde kullandığı müzikler hep merak konusu olmuştur; perde açılış müziği olarak Suppé'nin "Hafif süvari" adlı eserinin uvertürünü kullandığı muhtelif kaynaklarca belirtilmiştir.

21 Nisan 1936 tarihinde Türkiye'ye döner, ülkesindeki ilk gösterilerine 9 Mayıs 1936 tarihinde
Fransız Tiyatrosunda (Ses Tiyatrosu) başlar, ünü hemen yayılır, bir gece Atatürk ve
maiyeti için de gösteri yapar; Gazi'den büyük övgü alır.

Zati Sungur hem Anadolu'da, hem Doğu ve Orta Avrupa ülkelerinde, hem de Kıbrıs ve
Ortadoğu'da, kimi zaman çok zor şartlar altında turnelere çıkar.

1938 yılında, sahne asistanlığını yapan Necla Hanım'la evlenir, bu evlilikten iki kız çocuk
sahibi olur.

1966 yılında, Dormen Tiyatrosundaki gösterilerinin ardından aktif sahne yaşamına son verir.
Kurduğu Universal Sihirbazlık ve İllüzyon Hünerleri Stüdyosu'nda ürettiği sihirbazlık araçlarını
halkının kullanımına arz eder ve bu stüdyoyu da Doğu Avrupa ve Ortadoğu'nun en büyük illüzyon
imalat ve dağıtım merkezi haline getirir.
Stüdyosunun sihirbazlık araçlarını tanıtan zengin içerikli Sihirbazlık ve İllüzyon Hünerleri Kataloğu
dışında, Salon Oyun ve Eğlenceleri adında bir "yakın sihirbazlık" kitabını da yayımlar.

1975 yılında, Avrupa'nın en saygın illüzyon kongrelerinden biri olan Karlovy Vary İllüzyonistler
Kongresi'nde (Çekoslovakya), geliştirmiş olduğu "Sihirli Zarlar" oyununu sunar ve büyük ödüle
hak kazanır.
1981 yılında da yine Karlovy Vary İllüzyonistler Kongresi'nde "Sihirbazlar Kralı" ünvanına layık
görülür.

Sanatı ve kişiliği ile Türk halkının çok sevip saydığı ve 6 Temmuz 1984 gecesinde aramızdan
ebediyen ayrılan Zati Sungur'un, genç cumhuriyetin bir ferdi olma bilinciyle illüzyon sanatımıza
geceli gündüzlü çalışarak yaptığı efsanevi katkılar unutulmamış olup, günümüzde de halk arasında
adı övgüyle anılmaya devam etmektedir.
Söz Üstadımızda: ."Bir çok dostlarım ve vatandaşlarım bana müteaddit defalar sanatımı
devretmek için neden bir genci yetiştirmediğimi sordular. Ben onlara ancak şimdi, düşüncemi
fiiliyata çevirdikten sonra cevap verebiliyorum. Bir tek genci yetiştirmek, eski Mısır'daki
büyücülerin sırlarını tek bir insana devretmelerinden başka bir değer taşıyamazdı. Geceli
gündüzlü çalışarak 50 senede tekamül ettirdiğim sanatımı halkıma devretmek istedim.
İstedim ki her yaştan, her meslekten herkes faydalanabilsin, hiç kimse bu zevkten mahrum
kalmasın; sonra onlar ellerindeki oyunları geliştirsinler, kendileri yenilerini bulsunlar ve
bu böyle sürüp gitsin. Bunun gerçekleştiğini gördüğüm anda kendimi yurduma karşı
borcumu ödemiş hissedeceğim.. Bu mesleğin tekamülü için bütün hayatım boyunca
çalışacağımı vatandaşlarımın bilmelerini isterim.." (1 Ocak 1973, Sihirbazlık ve İllüzyon
Hünerleri Kataloğu'nun ikinci baskısının önsözünden..)
Zati Sungur'un vefatından sonra aile onayı ile, kızı Sayın Aynur Sungur Tuncer tarafından;
illüzyon oyunları İllüzyonist Kaya Elöver ve İllüzyonist Erdinç Demiray'a, Üstadın yaşamı
boyunca biriktirdiği illüzyon kitap ve dergileri ise (İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca,
Portekizce ve İtalyanca) Dr. Selim Başarır'a armağan edilmişlerdir.
Bu çok değerli armağanlar için kendilerine sonsuz teşekkürlerimizi arz ediyoruz.
Kitap, dergi ve oyunlar korunacak ve genç nesillerin illüzyon sanatı alanında eğitim ve
öğretimlerinde kaynakça olarak faydalanılmak amacıyla, nesilden nesile aktarılmaları da
sağlanacaktır.